Mijn ontdekking van de oude vingerafdrukken
Mijn vrouw en ik waren een dagje uit in Dordrecht. We hebben heerlijk door het historische centrum geslenterd. Afsluitend hebben wij het Nationaal Onderwijsmuseum bezocht. Het was een genot om de talloze interessante objecten, oude platen e.d. langs te gaan. Vooral dingen uit mijn eigen lagere-schooljaren (1964 – 1970) vormden een feest van herkenning.
De beroepsdeformatie sloeg echter toe. Mijn aandacht werd plots door vingerafdrukken getrokken. Wat deden die daar op dat stuk papier? Wat was dat voor een document?
Officiële schoolverklaring uit 1922
In de vitrine lag het document gedeeltelijk afgedekt. Uit de collectie Nationaal Onderwijsmuseum Dordrecht heb ik later een kopie ontvangen. Het papier blijkt een officiële verklaring van een lagere school uit 1922. De verklaring is een bewijs, dat de betreffende leerling de hoogste klas met succes doorlopen heeft. Er zijn afdrukken van de ring-, middel- en wijsvinger van de linkerhand aanwezig. Bovendien verklaart het hoofd van de school, dat hij bij de afname van de vingerafdrukken persoonlijk aanwezig was.
Ik was (en ben) hierover stom verbaasd. Bijna 100 jaar geleden werden schooldiploma’s niet alleen ondertekend maar dus ook via vingerafdrukken aan de houder van de verklaring gekoppeld. Waarom was dit destijds zo (streng) geregeld? Wat was dit voor een school?
Broederschool te Weltevreden
Weltevreden was destijds het hoger gelegen stadsdeel van Batavia, het huidige Jakarta in Indonesië. De wijk is aan het begin van de 19e eeuw gesticht. Weltevreden was een zeer fraai stadsdeel, met mooie huizen, pleinen en parken. In het huidige Jakarta schijnt er niet veel meer van die tijd te herkennen te zijn.
De voorname Rooms-katholieke Broederschool lag aan het voormalige Koningsplein. Dit grote plein met een omtrek van ca. 4 km was het centrum van Weltevreden. Veel belangwekkende Europeanen hadden hun huizen langs dit Koningsplein staan. De Gouverneur Generaal maakte af en toe een praatje met de kinderen die op weg naar school waren. De doodstraf bestond nog. Schrijver Du Perron was een leerling van de Broederschool Het was een andere tijd.
Vragen resten
Waarom rond 1920 vingerafdrukken op een verklaring van de Broederschool vastleggen? Gebeurde dit ook elders, bijvoorbeeld in Nederland? Nu zou het als een heel zwaar middel en mogelijk zelfs disproportioneel gezien worden. Misschien was het destijds zeer belangrijk om de echtheid en dergelijke van de verklaring te waarborgen. Of had de Broederschool gewoon een goede band met de plaatselijke politie of iets dergelijks. Ik weet het niet. Wie zou het zo’n 100 jaar later wel weten?
